50 aniversario da rodaxe de "Doctor Zhivago" en España

Hai 50 anos comezaba a rodaxe en España da película norteamericana "Doctor Zhivago", dirixida en 1965 por David Lean. Estrenouse en decembro dese ano e foi galardonada con 5 oscar.

A obra inspírase na novela do escritor ruso, premio nobel de literatura, Boris Pasternak, e narra a historia de amor do xove poeta e médico Yuri Zhivago e Larisa, Fiodorovna, Lara, durante os anos colvulsos da revolución rusa. A relación entre Yuri e Lara serve tamén de metáfora da revolución, e a visión crítica da mesma valeúlle ao autor a censura da novela en Rusia e o ostracismo, repitindo, curiosamente, a sorte da súa personaxe, Yuri Zhivago, na novela, que, finalmente , foi publicada en Rusia nos anos 80 do pasado século.  

A Metro Goldwyn Mayer encargoulle a versión cinematrográfica da obra a David Lean, que decidiu rodar en España polas vantaxes económicas e as condicións paisaxísticas que ofrecía.

As peripecias da filmación naquela España de 1965 ofrecerían material para unha película estilo Berlanga. Lean, que xa rodara en España esceas doutra gran producción, "Lawrence de Arabia", transformou, por obra e milagre do cine, as chairas de Soria na estepa siberiana e o humilde barrio madrileño de Canillas no Moscú prerrevolucionario. 

Un dos momentos mais memorables da filmación foi a intervención da policía franquista durante a filmación da escea da manifestación bolxevique, que remata coa carga sanguenta da garda cosaca e a desesperación do xove médico Zhivago, que asiste inerme á masacre. Ao escoitar aos figurantes entonar "A Internacional", un himno que non se escoitaba en Madrid desde a Guerra Civil, os axentes de policía, destinados á vixiancia e protección do equipo de rodaxe, alarmáronse. Os norteamericanos tiveron que asegurarlles aos policías que o canto do himno formaba parte do guión. Pero os policías sospeitaban, non sen razón, que algúns dos manifestantes-figurantes eran vellos republicanos que coñecían ao dedillo a letra da Internacional. A policía permitu que reanudara a rodaxe -e non sin tomar boa conta dos figurantes mais cantarines-, pero prohibiron o himno, que foi sustituído por un pasodoble.    

Non acabaron aquí as incidencias. En Soria íanse a rodar as esceas invernais de Siberia: a fuxida en tren desde un Moscú en plena efervescencia revolucionaria, a chegada a antiga propiedade familiar en Varykino, o reencontro de Yuri e Lara en Yuriatin. Aquel inverno fixo un tempo tan inusualmete cálido que obrigou a recurrir a efectos especiais para simular a neve.

O certo é que durante uns días, un soplo de templ apenas, a España de Franco mudou nunha Rusia.

ENTREVISTA A JOSE M. PENA CRESPO un soldador xubilado da empresa auxiliar de Bazán (agora Navantia).

-QUEN ERAS EN MARZO DE 1972?

Un traballor da industria auxiliar Bazán, e simpatizante do Partido Comunista.

-QUE MOTIVA A REVOLTA OBREIRA DO MARZO DE 1972?

A negociación do convenio colectivo de Bazán.

-QUE DIFERENZA HABÍA ENTRE O CONVENIO INTERPROVINCIAL PROPOSTO POR BAZÁN E O CONVENIO LOCAL PROPOSTO POLOS OBREIROS?

O convenio interprovincial era común ás factorías de Cartagena, Porto Real e Ferrol e o custo da vida era superior aqui, por iso o que se demandaba un convenio local aplicable soamente ó persoal da factoría de Ferrol.

-QUE OCORREU O 10 DE MARZO DE 1972?

En realidade son dúas datas, o 9 e o 10 de Marzo. O nove de Marzo os traballadores fomos desaloxados dos nosos postos de traballo pola Policia Nacional, daquela acumados coma ‘’os grises’’;  fomos desaloxados pola porta que hoxe xa non existe, que estaba situada ó lado do cantón . O día 10 ao chegar e ver pechada a porta da factoría, comenzamos unha especie de marcha cara o astilleiro de Perlío, accedimos dende a porta do Cantón ata As Pías para supostamente atoparnos cos traballadores de Astano que tamén comenzaron unha folga. Á altura de esa entrada, onde hoxe atópaste o monumento a Amador e Daniel, houbo un enfrentamento coa Policía Nacional, e alí foi onde, durante o tiroteo, houbo varios heridos de bala e dous mortos, ós cales fai homenaxe o monumento xa citado. E a partir de alí, ao redor de 15 días a factoría estivo pechada, e comenzaron co tema das detencións.

-NO XUÍZO DOS 23, ESTABAN TODOS OS QUE ERAN, E ERAN TODOS OS QUE ESTABAN?

Non

-HOUBO UN ANTES E UN DESPOIS, DO OCORRIDO NAQUEL MES DE MARZO?

Si claro, por suposto. Tanto nas loitas obreiras coma na concesión por parte das empresas de certas melloras económicas e sociais.

-EXISTIU,NA RECONVERSIÓN DO 1984, UNHA VENGANZA POR PARTE DO GOBERNO SOCIALISTA HACIA OS OBREIROS FERROLÁNS MOTIVADA POLOS SUCESOS DE MARZO DE 1972?

Na miña opinión persoal sí, fundamentada en que todolos traballadores despedidos e represaliados do 72 e algún ano despois por parte, de este caso, de membros da UXT ou polo Partido Socialista quisieron levar a defensa dos traballadores de bazán e como a malloria eran de comisiones obreras denegouse a participación de Felipe Gonzalez como abogado laboralista na defensa de eses traballadores, por iso penso que houbo unha venganza solapada, por parte do PSOE con respecto ós traballadores do naval de Ferrol; é mais, a partir de alí vese claramente como son potenciados outros astilleiros do Sur,non así os de Bazán e Astano.

-VALEU A PENA ESA LOITA?

Por suposto que sí, agora se disfrutan dunhas melloras sociais e laborais que non existían daquela, pero non valeu a pena para os que quedaron no camino, os compañeiros Daniel e Amador.