Viaxeiro por Oriente, espía ás ordes de Manuel
Godoy, Domingo Badía Leblich –o seu nome en clave era “El Diablo”- foi
un precursor da exploración científica do contiente africano, un
visionario que intuíu o enorme valor estratéxico da ruta a Oriente e un
intrigante que se moveu con soltura na corte de Carlos IV e na de Xosé
I, recibiu os favores de Napoleón e tamén os de Luis XVIII. Autodidacta, coa curiosidade científica dun ilustrado e a paixón aventureira dun romántico, Domingo Badía naceu en Barcelona en 1767 pero pronto afincouse en Andalucía. Pioneiro fracasado da aerostática en España escribiu, entre outras obras, un tratado de higrometría e ata chegou a concebir un plan de invasión de Portugal.
En 1801 presentou a Manuel Godoy un “Plan de viaje de África con objetivos políticos y científicos”, proxecto que, baixo a apariencia dunha viaxe científica a Marrocos, escondía unha trama para tratar de desprazar do trono ao sultán Muley Suleimán, pouco inclinado aos intereses do goberno español no norte de África.
Durante dous anos preparou concienzudamente a expedición. Adquiriu diversos aparellos e fíxose circuncidar. Contaba para os seus fins cunha rede de axentes ás ordes do coronel Francisco Amorós, “Jenny”, coa que se comunicaba a través de cartas de amor cifradas.
Baixo a identidade de Alí Bey El Abbasí, un sirio de Aleppo, Domingo Badía, chega a Marrocos en 1803. Coñecedor da língua e dos costumes, Alí Bey non tardou moito en gañarse a confianza do sultán, que lle fixo entrega dun pazo en Marrakech e lle ofreceu abrandares para o seu harem.
Durante dous anos Alí Bey percorreu o país, recollendo información etnográfica e xeográfica. E mentres, tenteaba á confraría dos Derkaua e ás tribus do sur acerca da posibilidade de derrocar ao sultán. Decatado éste das súas maquinacións e confundido cun axente secreto turco, Alí Bey é expulsado do país. Marcha entón cara a Trípoli. A súa intención é peregrinar á Meca. Pasa un tempo en Chipre onde cambia de identidade. Diríxese desde aquí a Exipto, daquela suxeito ao dominio da Sublime Porta, pero en realidade gobernado de forma autónoma polo baxá Mehmet Alí. Visita O Cairo e, a finais de 1806, entra na Meca. Era a primeira vez que un europeo penetraba na cidade santa do Islam. Levanta mapas, visita a Kaaba, coñece ao envelenador oficial e asiste ao ascenso dos wahabíes.
En 1807 parte cara a Jerusalén, pasa por Damasco e Constantinopla e en 1808 atópase en París. Informado dos cambios políticos que acaban de producirse en España trasládase a Baiona, onde estaba retida a familia real. Consegue ser presentado ao emperador, que lle nomea cabaleiro do Santo Sepulcro. En Madrid é favorecido por Xosé I co nomeamento de intendente de Córdoba, levando a cabo reformas educativas e urbanísticas, ata que é detido por malversación. Tralas vitorias hispano-británicas marchou a Francia, logrando ver publicados as súas “Voyages d´Alí-Bey en Afrique et en Asie”. En 1815 presenta ao rei Luis XVIII o proxecto dunha nova viaxe. Pretendía nesta ocasión cruzar o continente africano de leste a oeste. Parte en 1818 cara a Constantinopla baixo o nome de Hash Alí Otman. Coñece a Lady Hester Stamhope, a “raíña do deserto”, e John Lewis Burckhardt, dous dos grandes viaxeiros europeos. Vese envolto no xogo de intereses que as potencias europeas comezan a desenvolver en Oriente. Probablemente envelenado, as últimas noticias que se tiveron del situábano nunha caravana rumbo á Meca.
Vexo que o Alí Bey O Abbasi tomoume a dianteira en describrir A Meca, pero espero poder completar a súa información. Tiven ocasión, recentemente de revisar a súa obra; se ben non me gustan ni o estilo no que está escrita nin as ínfulas do seu autor, é forzoso confesar que, tras un concienzudo exame, non acho motivos para cuestionar a lexitimidade de Alí.
