Spanish bombs

A recente visita do secretario de Estado dos EEUU, John Kerry, a España ten por obxecto a firma dun acordo co ministro español de Exteriores, José García Margallo, para rehabilitar e trasladar as terras contaminadas con motivo do accidente de Palomares.

Hai case 50 anos, o 17 de xaneiro de 1966, catro bombas nucleares precipitáronse sobre a costa de Almería, en Palomares, despóis de que colisionaran un bombardeiro B-52 e un avión nodriza das forzas aéreas dos EEUU. Dúas das bombas fragmentáronse ao caer en terra e unha nube radioactiva espallouse ao longo dunha superficie de duascentas hectáreas, que a día de hoxe seguen contaminadas. Foi un un dos mais graves accidentes que se teñen producido con armamento deste tipo.

A terceira das bombas caeu ao mar e non poido ser recuperada ata 80 días despóis. O clima bélico da guerra fría -unha das cuias claves era a posesión de sofistificado armamento nuclear- explica o enorme interés que amosou neste asunto o goberno norteamericano, que  desplegou un enorme dispositivo, con técnicos, unha treintena de buques, minisubmariños, etc. 

Pero foi un pescador de Águilas, Francisco Simó, Paco  el de la bomba, sen mais recursos que o seu inxenio e o saber dos homes da mar, que indicou aos norteamericanos  o lugar onde se atopaba a bomba.

Ante preocupación xerada entre a poboación -que a censura non poido evitar que fora recollida na prensa- e o medo aos efectos sobre a saúde da poboación e o turismo, sector que empezaba o seu despegue, o ministro español de Información y Turismo, Manuel Fraga Iribarne, o embaixador norteamericano e o presidente da axencia estatal de noticias EFE, Carlos Sentís, déronse un baño en augas de Palomares, co obxectivo de tranquilizar á poboación e garantir a ausencia de radioactividade nas augas. Circularon rumores de que tal baño non se realizara en Palomares e sí da veciña localidade de Mojácar. O certo é que houbo dous baños.

A necesidade de manter unhas boas relacións cos norteamericanos (en 1953, baixo a presidencia de Eisenhower, fírmanse os Pactos de Madrid, que supuxeron o recoñecemento por parte de EEUU do réxime franquista a cambio de axuda económica e militar) explica a especial vixiancia que se exerceu sobre os medios de comunicación desde o ministerio que presidía Fraga e a represión de accións de protesta, como a que promoveu a aristócrata antifranquista Isabel Álvarez de Toledo, a Duquesa Roja.

O documental Flecha Rota narra estes feitos:

https://www.youtube.com/watch?v=qSwfCnOBPMU

Little Spain: un barrio español en Nova York

Benevolent Society coñecida tamén como La Naciuonal

Anque menos coñecido que Little Italy ou Chinatown, Little Spain ocupa un lugar importante na memoria de Nova York. O barrio -cuio eixo era a rúa 14, foi o lugar de acollida para os emigrantes españois, unha pequena parte da gran ondada migratoria que, desde a segunda metade do século XIX, cruzou o Atlántico para dirixirse, na súa meirande parte, a América do Sur. E ata os anos 90 do pasado século, foi un pequeno reducto da cultura española na cidade norteamericana.

A emigración española aos EEUU foi numéricamente mais reducida e escolleu como destino lugares tan dispares como Florida -en Tampa houbo unha importante colonia española-, Ohio ou mesmo as Hawai, onde os inmigrantes traballaron nas plantacións de azucre.

En Nova York os recén chegados, na súa maioría mariñeiros galegos e asturianos, establecéronse na zona portuaria do Lower Side, adicándose ás actividades portuarias, daquelas controladas por italianos e irlandeses, cos que mativeron moi boas relacións.                                                                                                                                    

Posteriormente, foron desprazándose ata a Rúa 14, entre a sétima e oitava avenida. O barrio comezou a poboarse de españois a partir da segunda metade do século XIX. O fluxo incrementouse desde 1898, despóis da guerra de Cuba, e, especialmente, logo da guerra civil. A partir dos anos 40 a poboación de orixe español roldaba as 25 000 persoas.

Restaurante El Faro en Nova York

Un fenómeno habitual nos núcleos da emigración peninsular foi a creación, a iniciativa dos mesmos emigrantes, de entidades asistenciais e culturais  cuias numerosas actividades irradiaban de volta a casa. En Little Spain foi a Benevolent Society, mais coñecida como La Nacional, fundada en 1869, o centro que aglutinou á comunidade española en Nova Yok. A entidade acolleu a exiliados e nela residiron, durante a súa estancia na cidade, artistas e intelectuales como Picasso, dalí ou Lorca, que escribiu aquí algún dos poemas do seu Poeta en nova York.

No barrio hai tamén un templo católico, a igrexa de Guadalupe, e ao igual que os irlandeses tiñan o seu San Patricio, os españoles celebraban, a festividade de Santiago, procesión incuída. Tendas e restaurantes ofrecían productos de España, como Casa Moneo, onde se podían adquirir chourizos, ou o restaurante El Coruña, pechado nos anos 70 tras unha operación antidroga dirixida polo famoso policía Frank Serpico

Little Spain tamén foi escenario das actividades do crimen organizado. Durante a Lei Seca, en locales como El Faro, rexentado por galegos, servíase clandestinamente alcol.

Os anos da Gran Depresión marcaron o inicio da decadencia, cando e moitos dos residentes de orixe español deciriron abandonalo pola carestía económica e a suba dos alugueres.

A guerra civil viviuse aquí, como nos demais centros da diápora española, cun enorme interese, polas esperanzas que despertara o triunfo republicano e a posibilidade dun próximo retorno. Os veciños de Little Spain promoveron, entre outras accións, o boicoteo aos establecementos dos simpatizantes co bando nacional.

Tras rescatar centos de fotografías, o escritor Artur Balder narra no documental Litte Spain (https://www.youtube.com/watch?v=1CQNNekKh7Y), da man dos seus protagonistas, a vida neste barrio español no corazón de Manhattan.