Os polvos da condesa (historia da quinina)

Corría o ano 1638 cando dona Francisca Enríquez de Rivera, Vicerreina del Perú e Condesa de Chinchón, contraiu as febres palúdicas. Os médicos non daban con remedio algún para curala; de nada parecían servir as cataplasmas que lle aplicaban, pois a febre persistía. Pero o vicerreina foi informada da existencia dun preparado elaborado coa cortiza do quino (Cinchona ledgeriana), unha árbore orixinaria das rexións andinas, utilizado desde tempo immemorial polos indíxenas para reducir a febre. O éxito do tratamento conveceu á vicerreina dos poderes terapéuticos da planta, que entre os seus compoñentes contén quinina ou cinchona, un poderoso alcaloide con propiedades antipiréticas, analxésicas e antipalúdicas.

debuxo da expedición Ruíz e Pavón

O médico do Vicerrei, Diego Carrasco, redactou un informe detallado coas cualidades curativas da planta, e así foise difundindo por Europa o seu coñecemento, pero o uso da quinina non se xeneralizou ata o século XIX.

En 1753 a planta foi descrita por Carlos Linneo, que a bautizou co nome de “Cinchona”, en honor da condesa, anque tamén seríacoñecida como "polvos da condesa" e "polvos dos xesuítas", pois a éstes tamén se lle atribuíu a súa difusión por Europa.

A árbore foi obxecto de estudo da expedición científica que, por encargo de Carlos III, e baixo a dirección dos botánicos Hipólito Ruíz, Joseph Dombey e José Pavón, recorreu Perú e Chile entre 1777 e 1778, recollendo e debuxando miles de exemplares, que foron a engrosar as coleccións do Xardín Botánico e do Gabinete de Historia Natural e froito da cal foron as obras Flora peruviana et chilensis e Quinoloxía o tratado del árbol de la quina.