Un pobo glorioso vibraba de novo / iluminando as nacións: a Liberdade / de corazón a corazón, de torre a torre, sobre España / esparciendo un lume contaxioso sobre o ceo / brillaba...Percy Bysshe Shelley
Cando en 1823 o exército dos Cen Mil Fillos de San Luis pon fin ao curto período constitucional do Trienio, unha morea de liberais emprende o camiño ao exilio. Inglaterra é o único país disposto a acollelos. Os emigrados, moitos dos cales combateran ao lado dos ingleses durante a Guerra da Independencia, son ben recibidos e a súa causa cala en amplos sectores da opinión pública.
Durante a súa estancia en Inglaterra unha gran parte dos españois habitaron no barrio londinense de Somers Town, onde algúns sobrevivían gracias aos subsidios do goberno inglés e outros adicábanse as máis variadas e curiosas ocupacións.
Non tardaron moito os emigrados en retomar as actividades políticas. Liderados por figuras prominentes, como os xenerais Francisco Espoz y Mina e José María de Torrijos, e apoiados económicamente por banqueiros como Juan Álvarez Mendizábal, os emigrados reuníanse en lugares como a London Tavern, baixo a estreita vixiancia das autoridades inglesas e do espionaxe español.
Ademáis do comité de axuda, constituído polo goberno inglés para manter aos emigrados, os españois contaron coa desinteresada colaboración de xoves intelectuais e poetas, especialmente os coñecidos como os “Apóstoles” de Cambridge, como John Sterling, Alfred Tennyson, John Kemble ou Richard Chevenix Trench, que, ademáis do entusiasmo que despertou neles o descubrimento da literatura española, crían ver na figura do exiliado, perseguido pola súa loita contra a tiranía, a encarnación do heroe romántico. Eran os tempos nos que outro poeta romántico como Lord Byron morría en Grecia en defensa da liberdade.
Robert Boyd era un deses xoves. De volta da India, onde servira como oficial na Compañía das Indias Orientais, e de Grecia, onde loitara tamén na guerra da independencia, entra en contacto con Torrijos e pon a disposición deste a pequena fortuna que acababa de herdar, para fletar un navío e organizar unha expedición a España. Os plans son abortados pola policía británica, informada polo embaixador español. Pero as esperanzas dos conxurados manténse vivas.
No verán de 1830, as noticias chegadas de Francia acerca do triunfo da revolución de xullo, alimentan as esperanzas dos emigrados españois que, alentados polo novo monarca, o liberal Felipe de Orleáns, se desplazan ata a fronteira dos Pirineos, onde se concentrarán, ás ordes do xeneral Mina, cerca dun millar de voluntarios españois -entre os que se atopaba o poeta Espronceda-, franceses, italianos, para intentar a entrada no país e provocar alí un levantamento xeneralizado. As columnas de Mina chegan ata Vera de Bidasoa, pero o hostigamento das tropas realistas e o novo xiro do goberno francés, para quen os liberais supoñen agora un aliado incómodo tralo recoñecemento do seu réxime por Fernando VII, fan fracasar a expedición. Os emigrados son recluídos polas autoridades francesas en depósitos situados en lonxanas provincias. Outros volven a Inglaterra. Torrijos, sen embargo, na compaña dun pequeño grupo duns cincuenta homes, entre os que se figura Robert Boyd, decide emprender a viaxe cara a Gibraltar e levar a cabo un desembarco nas costas españolas que sirva de acicate as forzas liberais do interior. Alí se lle suman outros amigos, como Flores Calderón -antigo presidente das Cortes-, Trench e Kemble, anque éstes dous retornarán a Inglaterra ao cabo duns meses.
Entre o outono de 1830 e o verán do ano seguinte Torrrijos realíiza varios intentos infructuosos para provocar o alzamento das tropas nas provincias de Andalucía. Finalmente, un misterioso contacto español, co alcume de Viriato, lle fai concebir esperanzas dun apoio masivo das guarnicións de Málaga. En realidade, tratábase dun plan orquestado polo gobernador de Málaga, Gómez Moreno, co obxectivo de capturar a Torrijos. O pequeño grupo, capitaneado polo xeneral, sae de Gibraltar o 30 de novembro de 1831 e desembarca dous días despóis na praia de El Charcón, en Fuengirola, onde son sorprendidos por unidades de voluntarios realistas, que lles obrigan a retirase cara o interior e buscar refuxio nunca alcaría. Alí os homes de Torrijos son cercados durante cinco días. As negociacións entre o gobernador Gómez Moreno e Torrijos conclúen coa rendición de grupo, que é conducido a Málaga. Unha orden do rei insta a proceder á inmediata execución dos detidos, obviando os procedementos legais. O Cónsul inglés, William Mark, intenta sen éxito salvar a Boyd. Torrijos encabeza a carta que escribe á súa muller coas palabras: “Voy a morir”.
No famoso cadro de Antonio Gisbert, podemos recoñecer a Torrijos, vestido con levita, a Flores Calderón, cos ollos vendados, a Fernández Golfín, antigo ministro de Guerra, ao tenente coronel López Pinto e a Boyd, o home de pelo roxo.
Trala execución, os cadáveres son enterrados nunha fosa do cemiterio de San Miguel, a excepción de Boyd, cuios restos foron depositados nalgún lugar das praias de El Palo, ata que o cónsul inglés obtén o permiso necesarios para abrir un cemiterio protestante en Málaga, a onde é conducido finalmente o seu cadáver.
Helos allí: junto a la mar bravía
honra del libre, y con su muerte dieron
almas al cielo, a España nombradía.
Ansia de patria y libertad henchía
sus nobles pechos que jamás temieron,
y las costas de Málaga los vieron
cual sol de gloria en desdichado día.
Españoles, llorad; mas vuestro llanto
lágrimas de dolor y sangre sean,
sangre que ahogue a siervos y opresores,
Y los viles tiranos, con espanto,
siempre delante amenazando vean
alzarse sus espectros vengadores.
José de Espronceda
http://www.elpais.com/articulo/andalucia/MALAGA/MALAGA_/MUNICIPIO/ingles/murio/fusilado/defender/libertad/Espana/elpepuespand/20000801elpand_29/Tes
No hay comentarios:
Publicar un comentario