Que inventen eles!

A frase, saída da pluma do escritor Miguel de Unamuno, non fai xustiza a un país onde a imaxinación e a capacidade inventiva suplen con frecuencia a escaseza de medios e as carencias en materia de educación. Lonxe, polo tanto, dese tópico, España é un país cunha longa nómina de creadores e xeniais inventores que sufriron o desinterese dos gobernos e o desprezo dunha parte importante da sociedade do seu tempo.

Valga como exemplo do dito o caso dos tres científicos que traemos hoxe a colación:

Francisco Salvá y Campillo (1751-1828): médico e inventor, foi un dos promotores en España da inoculación contra a virola. Interesouse pola navegación aerostática. Os seus estudos sobre a electricidade leváronno a dirixir a Sección de Electricidade da Real Academia de Ciencias Naturales y Artes de Barcelona. Diseñou ademáis un telégrafo eléctrico, unha máquina para separar a fibra do liño do cáñamo e foi un dos pioneiros da navegación submariña, diseñando un modelo de submarino que denominó o “barco-pez”.

Agustín de Betancourt y Molina (1758-1824): a súa primeira aportación foi unha máquina para entorchar seda; proxecto no que colaborou a súa irmá, María de Betancourt, unha das mulleres pioneiras da ciencia no noso país. En 1783 Agustín de Betancourt elevou o primeiro globo aerostático en España. En Francia e Inglaterra realizou diversos estudios sobre hidraúlica e mecánica. Interesouse polos traballos de James Watt e él mesmo diseñou un telar mecánico. Asemesmo construiu un aparello eólico para desaugar terrenos pantanosos e fabricou diversos instrumentos para a expedición de Malaspina. Desde 1792 dirixiu o Real Gabinete de Máquinas. Además de publicar un extenso catálogo con 270 máquinas recollidas ou proxectadas por él mesmo durante a súa estancia en Francia, diseñou tamén unha máquina para cortar herba, un telégrafo óptico -inagurando en 1799 a primeira liña entre Madrid e Aranjuez-, e unha prensa hidraúlica. Fundou a Escola Oficial do Corpo de Enxeñeiros de Camiños en 1802. En Francia presenta ante a Academia de Ciencias unha esclusa de émbolo e inventa un termómetro mecánico. Instalado definitivamente en Rusia desde 1807, onde é nomeado mariscal do exército, foi nomeado director do Departamento de Vías de Comunicación, e leva a cabo numerosas obras públicas (ponte sobre o Malaya Nevka, modernización da fábrica de armas de Tula, a fábrica de cañones de Kazán, a draga de Kronstadt, as andamiaxes para a catedral de San Isaac. a Columna de Alexandre I, o canal Betancourt de San Petersburgo, etc).

Leonardo Torres Quevedo (1852-1936): este enxeñeiro de camiños foi un auténtico innovador no campo da Automática e da Informática. A partir de 1887 diseñou os seus primeiros transbordadores, como o “transbordador de Portolín”, e a partir de 1914 constrúe o transbordador sobre o río Niágara, tamén coñecido como Spanish Aerocar, que aínda hoxe segue en funcionamento. Torres Quevedo diseña tamén varias máquinas analóxicas de cálculo, a máis coñecida é O Axedrecista. En 1903 presentou o seu “Telekino”, un autómata que respondía a ordes emitidas a través de ondas hertzianas, convertíndose no primeiro mecanismo controlado cun mando a distancia. Neses anos proxecta o primeiro dirixible español, o Astra-Torres, que foi utilizado por franceses e ingleses durante a I Guerra Mundial.